Từ tháng 12 năm trước đến đầu tháng 5 năm sau được xác định là mùa khô hạn của địa phương vùng cao này. Thầy giáo Trần Duy Vượng, Hiệu trưởng Trường PTDT bán trú Tiểu học Tả Văn Chư tâm sự: Để có nước sinh hoạt cho học sinh, trường phải sửa chữa bể tích nước và huy động các tổ chức từ thiện hỗ trợ 2 téc nước để dự trữ nước. Khi bể và téc đầy cũng chỉ chứa được 12 m3 nước và chỉ đủ phục vụ sinh hoạt cho học sinh khoảng 3 ngày.
 |
| Nguồn nước sinh hoạt tại Trường PTDT bán trú Tiểu học Tả Văn Chư ngày càng khan hiếm. |
Năm học 2018 - 2019, điểm trường chính Trường PTDT bán trú Tiểu học Tả Văn Chư có 9 lớp học, 216 học sinh, trong đó có 146 học sinh ở bán trú tại trường. Do nhu cầu sử dụng nước của học sinh lớn nên vào mùa này, tình trạng thường xuyên thiếu nước đã trở nên quen thuộc. Thầy Vượng kể: Khi nắng nóng kéo dài khoảng 1 tuần, công trình cấp nước sinh hoạt của xã không còn nước, bể chứa của trường cũng cạn, thầy cô giáo phải dùng xe máy chở can nhựa đi xin nước từ khu dân cư cách trường gần 2 km. Do là nguồn nước tự dẫn của hộ dân nên mỗi lần đi xin chỉ được khoảng 10 can nhựa (20 lít nước). Trường cũng nghĩ đến việc tự dẫn nước về nhưng nguồn nước xa, kinh phí hạn hẹp, việc lựa chọn nguồn nước cũng rất khó. Những khu có nước thì lại gần nương, đồi của người dân, điều lo lắng nhất là nguồn nước bị nhiễm thuốc diệt cỏ.
Tại Trường PTDT bán trú THCS Tả Văn Chư, việc mỗi học sinh phải mang 2 can nhựa đến lớp giống cách đây 2 năm tưởng như đã không còn. Tuy nhiên, vào mùa khô năm nay, tình trạng này lại tái diễn để phục vụ cho việc vệ sinh và tưới rau trồng theo mô hình trường học gắn với thực tiễn. Năm học này, trường có 132 học sinh ở bán trú tại trường. Các thầy cô giáo và học sinh phải sử dụng nước rất tiết kiệm. Năm 2018, trường được đầu tư xây mới 1 bể (50 m3) để dự trữ nước, tuy nhiên tình trạng thiếu nước sinh hoạt vẫn diễn ra. Thầy giáo Chử Hoàng Yến, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Từ khi đưa vào sử dụng đến nay, bể nước này chưa bao giờ được tích đầy nước bởi nước có đến đâu lại sử dụng hết đến đó. Thời điểm trời mưa to, mức nước cao nhất tích trong bể khoảng 30 m3, chỉ đủ cho học sinh toàn trường sử dụng trong gần 1 tuần. Nguồn nước từ công trình cấp nước sinh hoạt của xã lúc có, lúc không. Nhà trường đã thuê khảo sát và khoan giếng gần trường, nhưng sau gần 2 tháng khoan tại nhiều địa điểm, kết quả vẫn không có nước. Nếu trời nắng 1 tuần trở lên thì học sinh sẽ phải “đồng hành” với can nhựa đến trường.
 |
| Cô và trò Trường Mầm non Tả Văn Chư luôn phải tiết kiệm nước sinh hoạt trong mùa khô. |
Chung hoàn cảnh với Trường Tiểu học và trường THCS, Trường Mầm non xã Tả Văn Chư cũng rơi vào diện thiếu nước sinh hoạt. Điểm trường chính chỉ có 45 học sinh nhưng nước sinh hoạt đang là vấn đề rất khó khăn đối với các cô giáo ở đây. Trường có 1 bể 3 m3, những ngày đầu tháng Ba này, 4 cô giáo tại điểm trường chính phải thay nhau xuống nhà dân xách nước về phục vụ sinh hoạt và nấu ăn bán trú buổi trưa cho học sinh. Cô giáo Vương Thị Ngân tâm sự: Do trường nằm ở trên cao nên rất khó lấy, mà nước sinh hoạt chủ yếu dựa vào nguồn nước của xã. Để có nước sử dụng, trường thường xuyên nhờ các thầy giáo tiểu học hoặc THCS giúp đỡ thì mới tích được chút nước, còn không thì chị em lại thay nhau đi xin nước ở các hộ phía dưới cách trường khoảng 500 m. Nước trong trường được sử dụng rất tiết kiệm, nước rửa rau, vo gạo, rửa tay chân cho trẻ đều được giữ lại để tưới cây và rửa nhà vệ sinh.
Theo tìm hiểu của phóng viên, năm 2017, tại trung tâm xã Tả Văn Chư đã được đầu tư 1 công trình nước sinh hoạt tập trung. Công trình phục vụ sinh hoạt cho 3 trường học, UBND xã, trạm y tế và một số hộ trong khu vực, nhưng từ khi đưa vào hoạt động đến nay không thể đồng thời cung cấp đủ nước phục vụ cho các đơn vị, trường học và hộ dân.
Trước thực trạng trên, các trường học và người dân tại xã Tả Văn Chư rất mong có được sự giúp đỡ của các cấp, các ngành, huyện Bắc Hà nhằm tháo gỡ khó khăn, đảm bảo nước sinh hoạt trong mùa khô năm nay.
TUẤN NGỌC - ĐỨC TOÀN