Sáng nay, cùng với hơn 200 học sinh, Sùng Thị Gì, học sinh lớp 9 Trường THCS Ngải Thầu, huyện Bát Xát được nghe các thầy cô đến từ Trường Cao đẳng Lào Cai tư vấn hướng nghiệp. Gì hào hứng lắm, em say mê khi được nghe giới thiệu về nghề mà em ao ước bấy lâu sẽ được theo học, đó là hướng dẫn viên du lịch. Gì tâm sự: Những năm gần đây, Bát Xát phát triển mạnh du lịch, nên nhu cầu về hướng dẫn viên rất nhiều. Em muốn theo học ngành này để có thể giới thiệu cho khách du lịch về quê hương.

Cũng như Gì, Lê Thanh Huyền, lớp 12A1 Trường THPT số 1 huyện Bắc Hà quyết định học nghề thay vì học đại học. Huyền cho hay: Xét thấy nhu cầu việc làm ở địa phương ngày càng nhiều, hơn nữa, nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp đại học, cao đẳng loay hoay không tìm được việc làm, nên em quyết định sau khi tốt nghiệp THPT sẽ học nghề. Ngành nghề em lựa chọn là chế biến hoa quả. Đây là nghề có thể dễ dàng xin việc ở địa phương - nơi có rất nhiều hoa quả đặc sản và nhiều doanh nghiệp chế biến mới ra đời, cần nhiều lao động.

Học sinh trải nghiệm học nghề tại Trường Cao đẳng Lào Cai.

Thi xong kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia 2018, Phạm Văn Giang, huyện Sa Pa tìm nơi học nghề pha chế đồ uống chứ không nộp hồ sơ xét tuyển cao đẳng, đại học. Nhà Giang có 4 anh chị em, anh trai Giang cũng sớm học nghề, nên em là niềm hy vọng “vào đại học” của gia đình. Khi biết Giang muốn học nghề, bố mẹ phản đối, nhưng sau khi em phân tích thì mọi người đã hiểu và tôn trọng lựa chọn của em. Nói về quyết định của mình, Giang cho biết: Gia đình em làm nông nghiệp, nếu để bố mẹ nuôi tiếp 4 năm đại học, ra trường không có việc làm thì càng khó khăn. Sa Pa là mảnh đất du lịch, ngày càng có nhiều nhà hàng, khách sạn, nhu cầu về pha chế đồ uống cũng nhiều, nên em quyết định ra Lào Cai học khóa đào tạo ngắn hạn, rồi đi làm tích lũy kinh nghiệm, sau này mở quán kinh doanh.

Đó là suy nghĩ của rất nhiều bạn trẻ hiện nay và ngay cả các phụ huynh cũng có cái nhìn thoáng hơn về học nghề so với trước kia. Ông Nguyễn Văn Minh, phường Phố Mới, thành phố Lào Cai có con đang học lớp 12 cho rằng: Học gì không quan trọng, mà hiệu quả việc học đem lại như thế nào. Trước đây, quan niệm của mọi người là phải có bằng đại học mới xin được việc tốt, thu nhập cao, nhưng thực tế đã chứng minh, có nhiều bạn trẻ thành công khi lựa chọn học nghề, thậm chí nhiều bạn đã cầm trên tay tấm bằng đại học nhưng vẫn từ bỏ để theo đuổi nghề mình yêu thích.

Từng học 4 năm chuyên ngành kế toán Trường Đại học Thương mại, ra trường, Trần Minh Phương, ở phường Kim Tân cũng xin đi làm tại một số doanh nghiệp, cửa hàng nhưng gò bó về thời gian, nên Phương quyết định xin nghỉ và đi học khóa ngắn hạn về trang điểm cô dâu. Hiện tại, Phương đã tự mở tiệm trang điểm nhỏ, với tay nghề cao, khách hàng tìm đến ngày càng đông, Phương còn nhận đào tạo nghề tại nhà, mỗi tháng thu nhập hàng trăm triệu đồng…

Câu chuyện của những bạn trẻ trên đây cho thấy sự thay đổi trong nhận thức về việc học và định hướng nghề nghiệp của học sinh, sinh viên. Việc chọn học để làm “thợ” thay vì làm “thầy” đang dần phổ biến hơn, bởi các bạn trẻ đã nhận thức được đích đến cuối cùng của mình là một công việc ổn định ngay sau khi ra trường. Nếu  như thành thạo nghề thì cơ hội tìm được việc làm rất cao, mức lương cũng ổn định. Hơn nữa, thời gian đào tạo cũng ngắn hơn so với học đại học, ra trường lại có thể bắt tay vào làm việc luôn. Theo tìm hiểu, những nghề giới trẻ hiện nay hay chọn thường liên quan đến mảng khách sạn, nhà hàng, du lịch, ẩm thực, giải trí... Ưu điểm của những nghề này là thời gian đào tạo ngắn, chi phí học thấp, ra trường tìm được việc ngay. Đó cũng là sự lựa chọn của các bạn đang dở dang chương trình THPT, có thể kết hợp học nghề và hoàn chỉnh văn hóa THPT.

Tuy nhiên, dù lựa chọn học đại học hay học nghề thì các bạn trẻ cũng cần xác định được thế mạnh của bản thân, nhu cầu thực tế của địa phương, tránh lựa chọn nghề theo xu hướng, sở thích nhất thời.